W poniedziałek, 7 października Komitet Noblowski ogłosił, że Nagrodę Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny otrzymali: Brytyjczyk Sir Peter J. Ratcliffe (Oxford University, Francis Crick Institute) oraz dwóch Amerykanów Gregg L. Semenza (Johns Hopkins University) i William G. Kaelin, Jr. (Dana-Farber Institute, Harvard University) za odkrycia dotyczące procesów wykrywania i dostosowywania się przez komórki do dostępności tlenu (for their discoveries of how cells sense and adapt to oxygen availability). W uzasadnieniu podkreślono, że odkrycia noblistów „utorowały drogę do nowych, obiecujących strategii walki z anemią, nowotworem i wieloma innymi chorobami”.
Tego samego dnia w Centrum Współpracy i Dialogu UW spotkali się przedstawiciele świata naukowego i akademickiego, aby wspólnie przedyskutować znaczenie dokonań laureatów Nagrody Nobla oraz porozmawiać o możliwościach i szansach polskiej nauki w kontekście potencjalnych przyszłych wyróżnień. Ekspertami, którzy przybliżyli osiągnięcia noblistów, a także wpływ ich odkryć na rozwój medycyny i możliwości wykorzystania wyników ich badań w leczeniu chorych, byli reprezentujący naszą Uczelnię: prof. Krzysztof J. Filipiak (Przewodniczący Rady Dyscypliny Nauk Medycznych, I Katedra i Klinika Kardiologii), prof. Marcin Ufnal (kierownik Zakładu Fizjologii i Patofizjologii Eksperymentalnej) oraz dr hab. Anna Wójcicka (Zakład Medycyny Genomowej).
„Tydzień Noblowski”, organizowany przez Centrum Współpracy i Dialogu UW po raz pierwszy, zainaugurowała dyskusja „Ku Nagrodzie Nobla: ambicje, potencjał, możliwości polskiej nauki”, w której wzięli udział Rektor WUM prof. Mirosław Wielgoś oraz Rektor UW prof. Marcin Pałys. Moderator dyskusji, prof. Krzysztof J. Filipiak, zadał pytania dotyczące m.in. znaczenia, jakie dla współczesnych naukowców ma Nagroda Nobla oraz szans na zdobycie tego prestiżowego wyróżnienia przez polskich badaczy. Prof. Marcin Pałys przyznał, że Nagroda Nobla wciąż postrzegana jest przez środowisko naukowe i akademickie jako największe wyróżnienie i docenienie osiągnieć naukowych. Jej otrzymanie przekłada się na podniesienie prestiżu uczelni czy instytutu badawczego, a także natychmiastową rozpoznawalność, a to z kolei staje się zachętą dla innych do rozpoczęcia i rozwijania własnych badań naukowych. Podkreślono, że prowadzenie badań we współpracy z zagranicznymi ośrodkami zwiększa szanse polskich naukowców na zdobycie Nagrody Nobla. Prof. Mirosław Wielgoś zauważył, że możemy poszczycić się wieloma wspaniałymi naukowcami prowadzącymi, nieraz w bardzo trudnych warunkach, wartościowe badania naukowe, które mają potencjał, aby w przyszłości zwrócić uwagę Komitetu Noblowskiego. Zastanawiając się nad polskimi akcentami w kontekście Nagrody Nobla, Rektor WUM przypomniał osobę prof. Hilarego Koprowskiego – odkrywcę i twórcę pierwszej w świecie, skutecznej szczepionki przeciwko wirusowi polio, którego kandydaturę do tej nagrody złożyła przed laty nasza Uczelnia.
Po ogłoszeniu nazwisk tegorocznych laureatów Nagrody Nobla w dziedzinie fizjologii i medycyny oraz wysłuchaniu uzasadnienia, prof. Krzysztof J. Filipiak, prof. Marcin Ufnal oraz dr hab. Anna Wójcicka skomentowali decyzję Komitetu Noblowskiego oraz przybliżyli znaczenie odkryć noblistów.
Prof. Krzysztof J. Filipiak zwrócił uwagę, że badania Petera J. Ratcliffa, Williama G. Kaelina oraz Gregga L. Semenzy obejmują dziedziny medycyny związane z fizjologią, onkologią i patofizjologią. Szczególnie podkreślił znaczenie badań prof. Gregga L. Semenzy – odkrywcy HIF-1, tj. czynnika indukowanego hipoksją. Prof. Marcin Ufnal poinformował, że „badania tegorocznych noblistów dosyć szczegółowo opisują, w jaki sposób komórka przestawia się na warunki, w których dochodzi do zmniejszenia poziomu tlenu”. Stwierdził, że badania służące opisaniu maszynerii przełączającej komórkę ze stanu, w którym mamy wysoki poziom tlenu do stanu, w którym poziom tlenu jest dużo niższy, dotyczą bardzo szerokiego zakresu fizjologii i funkcjonowania człowieka, mają także implikacje kliniczne. O tym ostatnim aspekcie, a w szczególności zastosowaniu odkryć tegorocznych noblistów w onkologii, opowiadała dr hab. Anna Wójcicka.
Cezary Ksel
Biuro Prasowe
Fot. Tomasz Jędrzejewski
Dział Fotomedyczny WUM
